Η L citrulline (κιτρουλίνη) έχει αποκτήσει ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια λόγω της πιθανής επίδρασης της στην υγεία του ενδοθηλίου. Το ενδοθήλιο αποτελεί το εσωτερικό στρώμα των αιμοφόρων αγγείων και παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της αγγειακής λειτουργίας, της φλεγμονής και της κυκλοφορίας του αίματος. Όταν το ενδοθήλιο δυσλειτουργεί, αυξάνεται ο κίνδυνος για υπέρταση, αθηρωμάτωση και άλλες καρδιομεταβολικές επιπλοκές.

Η L citrulline (κιτρουλίνη) θεωρείται ενδιαφέρουσα επειδή λειτουργεί ως πρόδρομος της L arginine, η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή του μορίου Nitric Oxide. Το Nitric Oxide διευκολύνει τη χαλάρωση των αγγείων και συμβάλλει στην ομαλή κυκλοφορία. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η L citrulline (κιτρουλίνη), σε αντίθεση με την απευθείας λήψη L arginine, παρακάμπτει σε μεγάλο βαθμό τον εντερικό και ηπατικό μεταβολισμό, με αποτέλεσμα υψηλότερη διαθεσιμότητα και πιθανόν πιο αξιόλογη φυσιολογική επίδραση.

Σε μελέτες που εξέτασαν άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση ή με ενδείξεις δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου, η συμπλήρωση με L citrulline (κιτρουλίνη) φάνηκε να συνδέεται με βελτιωμένη αγγειακή απόκριση. Οι δοκιμές δείχνουν ότι μπορεί να ενισχυθεί η αγγειοδιασταλτική ικανότητα μετά από ερέθισμα, κάτι που υποδηλώνει λειτουργική βελτίωση του ενδοθηλίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις καταγράφηκε και μείωση της πίεσης, γεγονός που φαίνεται να συνδέεται με την καλύτερη ρύθμιση της αγγειακής διαστολής.

Παρότι τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, δεν είναι πάντα συνεπή. Σε άτομα χωρίς καρδιομεταβολικά προβλήματα, τα αποτελέσματα είναι πιο περιορισμένα ή δεν παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές. Αυτό πιθανόν εξηγείται από το γεγονός ότι όταν η ενδοθηλιακή λειτουργία είναι ήδη επαρκής, η επιπλέον υποστήριξη της παραγωγής Nitric Oxide δεν προκαλεί ορατή βελτίωση. Αντίθετα, όταν υπάρχει μείωση της αγγειακής απόκρισης ή φλεγμονώδης επιβάρυνση, η επίδραση της L citrulline (κιτρουλίνη) γίνεται πιο εμφανής.

Υπάρχει επίσης ενδιαφέρον για τις πιθανές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες της L citrulline (κιτρουλίνης). Κάποιες μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι μπορεί να περιορίσει την οξείδωση των λιπιδίων και να μειώσει την ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας. Αυτά τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί ξεκάθαρα σε ανθρώπους, αλλά η συσχέτιση με μειωμένη φλεγμονή και βελτιωμένη λειτουργία ενδοθηλίου είναι ένας πιθανός μηχανισμός που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.

Η δράση της L citrulline (κιτρουλίνης) δεν φαίνεται να αφορά μόνο τα μεγάλα αγγεία αλλά και την μικροκυκλοφορία. Η ικανότητα βελτίωσης της ροής του αίματος σε επίπεδο μικρών αγγείων έχει ιδιαίτερη σημασία σε άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη, όπου η μικροαγγειακή δυσλειτουργία αποτελεί συχνό πρόβλημα. Κάποιες προκαταρκτικές παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι η καλύτερη αιμάτωση μπορεί να σχετίζεται με πιο αποτελεσματική μεταφορά γλυκόζης στους ιστούς, κάτι που ίσως εξηγεί ενδεχόμενα οφέλη στην ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Παρά τη θεωρητική βάση και τα αρχικά δεδομένα, τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν επιτρέπουν ακόμη οριστικά συμπεράσματα. Οι μελέτες διαφέρουν σημαντικά ως προς τη δόση, τη διάρκεια και το προφίλ των συμμετεχόντων. Σε πολλές περιπτώσεις τα δείγματα είναι μικρά και η παρακολούθηση περιορισμένη. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν τα οφέλη διατηρούνται μακροπρόθεσμα ούτε αν υπάρχουν επιπτώσεις σε άτομα με χρόνιες παθήσεις ή φαρμακευτική αγωγή.

Παρά την αβεβαιότητα, η L citrulline (κιτρουλίνη) παρουσιάζει ενδιαφέρον ως διατροφική παρέμβαση που μπορεί να υποστηρίξει την αγγειακή λειτουργία και να μειώσει τη φυσιολογική επιβάρυνση σε άτομα με αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο. Δεν αποτελεί θεραπεία αλλά ενδεχομένως μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στις συνήθεις παρεμβάσεις διατροφής και άσκησης.

Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι η υγεία του ενδοθηλίου επηρεάζεται βαθιά από τον τρόπο ζωής και από παράγοντες όπως το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η υπερκατανάλωση θερμίδων και το χρόνιο στρες. Για αυτό, η ενσωμάτωση ενός συμπληρώματος όπως η L citrulline (κιτρουλίνη) έχει νόημα μόνο μέσα στο πλαίσιο μιας γενικότερης προσπάθειας βελτίωσης συνηθειών.

Συμπέρασμα

Η L citrulline (κιτρουλίνη) είναι ένα αμινοξύ που μπορεί να υποστηρίξει την υγεία του ενδοθηλίου και την αγγειοδιασταλτική απόκριση μέσω της ενίσχυσης της παραγωγής Nitric Oxide. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν πιθανό όφελος σε άτομα με δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, υπέρταση ή αυξημένο μεταβολικό στρες, ενώ τα αποτελέσματα είναι πιο περιορισμένα σε υγιείς ενήλικες χωρίς εμφανή προβλήματα κυκλοφορίας. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την αξιολόγηση της μακροχρόνιας ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, αλλά τα μέχρι τώρα ευρήματα δίνουν ενδιαφέροντα επιχειρήματα για την περαιτέρω μελέτη της L citrulline (κιτρουλίνης) ως συμπληρωματικού παράγοντα.

Βιβλιογραφία

Allerton TD, Proctor DN, Stephens JM, Dugas TR, Spielmann G and Irving BA 2018. L citrulline supplementation impact on cardiometabolic health. Nutrients 10 921.

Gonzales JU, Raymond A, Ashley C and Kim Y 2017. Effect of L citrulline supplementation on muscle blood flow during submaximal exercise in older men.

Rashid J, Kumar N and Job KM 2020. Therapeutic potential of citrulline as an arginine supplement.

Morita M and Hayashi T 2021. Endothelial dysfunction mechanisms and therapeutic strategies.

Η L citrulline (κιτρουλίνη) είναι ένα αμινοξύ που ο οργανισμός μπορεί να παράγει από μόνος του. Όταν λαμβάνεται από τη διατροφή ή τη συμπληρωματική αγωγή, η L citrulline (κιτρουλίνη) μετατρέπεται στους νεφρούς σε L arginine, η οποία αποτελεί πρόδρομη ουσία για την παραγωγή του μορίου Nitric Oxide. Το Nitric Oxide είναι ένας σημαντικός ρυθμιστής της αγγειακής λειτουργίας και συμβάλλει στη χαλάρωση των αγγείων και στη σωστή κυκλοφορία του αίματος. Η παραγωγή του Nitric Oxide συνδέεται με την ικανότητα του σώματος να διατηρεί σταθερή την αρτηριακή πίεση και να περιορίζει δυσλειτουργίες του ενδοθηλίου.

Η L arginine μπορεί θεωρητικά να αυξήσει τα επίπεδα Nitric Oxide, ωστόσο η απορρόφηση της από το στόμα είναι περιορισμένη επειδή καταβολίζεται σε μεγάλο ποσοστό από τον εντερικό βλεννογόνο και το ήπαρ. Για αυτόν τον λόγο η L citrulline (κιτρουλίνη) θεωρείται πιο αποτελεσματική επιλογή όταν στόχος είναι η αύξηση της κυκλοφορούσας L arginine και η βελτίωση της παραγωγής Nitric Oxide. Η L citrulline (κιτρουλίνη) απορροφάται καλύτερα και περνά πιο άμεσα στο αίμα, γεγονός που οδηγεί σε πιο σταθερή αύξηση της συγκέντρωσης L arginine και πιθανώς σε μεγαλύτερη βελτίωση της αγγειακής λειτουργίας.

Πιθανές επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση και την αγγειακή υγεία

Οι μελέτες που έχουν εξετάσει τη δράση της L citrulline (κιτρουλίνη) εστιάζουν κυρίως στην αρτηριακή πίεση και την ελαστικότητα των αγγείων. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η συμπλήρωση με L citrulline (κιτρουλίνη) μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση σε άτομα με υπέρταση ή αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο. Σε ορισμένες κλινικές δοκιμές παρατηρήθηκε μείωση της συστολικής πίεσης και σε κάποιες περιπτώσεις και της διαστολικής, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιήθηκαν μεγαλύτερες δόσεις και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η βελτίωση δεν περιορίζεται στην πίεση. Σε μετρήσεις που αφορούσαν την σκληρότητα των αρτηριών, η L citrulline (κιτρουλίνη) έδειξε δυνατότητα να βελτιώνει την ελαστικότητα των αγγειακών τοιχωμάτων. Η αρτηριακή σκληρότητα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα και συνδέεται με τη γήρανση του αγγειακού συστήματος. Μελέτες σε ενήλικες με αυξημένη σκληρότητα έδειξαν ότι η χρήση L citrulline (κιτρουλίνη) συνδέεται με μειωμένες τιμές σε δείκτες που αντικατοπτρίζουν την αγγειακή δυσκαμψία.

Παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα δεν είναι απολύτως συνεπή. Σε μελέτες μικρής διάρκειας και σε υγιείς ενήλικες χωρίς υπέρταση, δεν καταγράφηκαν σημαντικές αλλαγές στην αρτηριακή πίεση ή στην σκληρότητα των αγγείων. Η επίδραση της L citrulline (κιτρουλίνη) φαίνεται να είναι πιο έντονη σε πληθυσμούς με δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, αυξημένο στρες ή μεταβολικές διαταραχές. Αυτό δείχνει ότι η συμπλήρωση πιθανόν να είναι πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει ήδη μειωμένη αγγειακή υγεία.

Πιθανές επιδράσεις στον μεταβολισμό και στη μυϊκή λειτουργία

Εκτός από την αγγειακή υγεία, η L citrulline (κιτρουλίνη) έχει συσχετιστεί με θετικές επιδράσεις στο μεταβολισμό και στη μυϊκή λειτουργία. Η αυξημένη παραγωγή Nitric Oxide θεωρείται ότι βελτιώνει την αιμάτωση των μυών κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη οξυγόνωση, βελτιωμένη απόδοση και ενδεχομένως ταχύτερη αποκατάσταση. Σε ηλικιωμένους, η υποστήριξη της μυϊκής λειτουργίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σχετίζεται με τη διατήρηση της κινητικότητας, την πρόληψη πτώσεων και τη μείωση του μεταβολικού κινδύνου.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η L citrulline (κιτρουλίνη) μπορεί να επηρεάσει θετικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την μεταβολική ισορροπία. Αν και τα δεδομένα ακόμη δεν θεωρούνται επαρκή για να εξαχθούν σαφή συμπεράσματα, υπάρχει ενδιαφέρον για τον ρόλο της σε παθήσεις όπως το μεταβολικό σύνδρομο, η παχυσαρκία και η χρόνια φλεγμονή. Οι μηχανισμοί δεν είναι πλήρως κατανοητοί αλλά φαίνεται ότι συνδέονται τόσο με την αγγειακή λειτουργία όσο και με άμεσες επιδράσεις στον μυϊκό ιστό.

Όρια της έρευνας και ανοιχτά ερωτήματα

Παρά τα αισιόδοξα αποτελέσματα, υπάρχουν σημαντικά κενά στην έρευνα. Οι μελέτες διαφέρουν σημαντικά ως προς τη διάρκεια, τη δοσολογία και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων. Σε αρκετές δοκιμές το δείγμα ήταν μικρό και η διάρκεια περιορισμένη. Επομένως, δεν είναι σαφές πόσο διαρκούν τα οφέλη και αν συνεχίζονται με μακροχρόνια χρήση.

Επιπλέον, η L citrulline (κιτρουλίνη) δεν έχει εξεταστεί επαρκώς σε συνδυασμό με φάρμακα ή άλλα συμπληρώματα που επηρεάζουν την αγγειακή λειτουργία. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς πολλοί άνθρωποι που πιθανότατα θα ωφεληθούν από την χρήση της λαμβάνουν ήδη αντιυπερτασικά ή άλλες θεραπευτικές αγωγές.

Η έρευνα μέχρι σήμερα υποδεικνύει ότι η L citrulline (κιτρουλίνη) μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική σε άτομα με προϋπάρχουσες δυσλειτουργίες και όχι σε υγιή άτομα με φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Για αυτό το λόγο, τα συμπεράσματα πρέπει να ερμηνευθούν με προσοχή και να μην οδηγήσουν σε υπέρμετρη αισιοδοξία.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη

Η L citrulline (κιτρουλίνη) θα μπορούσε να αποτελεί χρήσιμη συμπληρωματική επιλογή για άτομα με αυξημένη πίεση, μεταβολικό κίνδυνο ή μειωμένη αγγειακή λειτουργία. Από την άλλη, η χρήση της χωρίς λόγο ή με την προσδοκία άμεσων, έντονων αποτελεσμάτων ίσως να μην είναι ρεαλιστική. Η συμπλήρωση δεν αντικαθιστά την ισορροπημένη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την ιατρική παρακολούθηση.

Ένα βασικό συμπέρασμα της βιβλιογραφίας είναι ότι τα οφέλη της L citrulline (κιτρουλίνη) εξαρτώνται από τη δόση, τη διάρκεια και την κατάσταση υγείας του ατόμου. Για αυτό, η χρήση της είναι πιο λογικό να εξεταστεί ως στοχευμένη παρέμβαση και όχι ως γενικό διατροφικό συμπλήρωμα.

Συμπέρασμα

Η L citrulline (κιτρουλίνη) είναι ένα αμινοξύ με σημαντικό ενδιαφέρον στην καρδιομεταβολική υγεία. Η καλύτερη απορρόφηση της σε σχέση με την L arginine, η ικανότητά της να αυξάνει την παραγωγή Nitric Oxide και τα θετικά αποτελέσματα που έχουν παρατηρηθεί στην αρτηριακή πίεση και στη λειτουργία των αγγείων υποδεικνύουν ότι αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη διατροφική παρέμβαση. Τα οφέλη της φαίνεται να είναι πιο έντονα σε άτομα με δυσλειτουργία του ενδοθηλίου ή αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες με μεγαλύτερη διάρκεια και πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα για να επιβεβαιωθούν οι επιδράσεις και να καθοριστούν σαφείς οδηγίες χρήσης.

Βιβλιογραφία

Allerton TD, Proctor DN, Stephens JM, Dugas TR, Spielmann G and Irving BA (2018) L citrulline supplementation Impact on cardiometabolic health. Nutrients 10 921.

Barkhidarian B, Khorshidi M, Shab Bidar S and Hashemi B (2019) Effects of L citrulline supplementation on blood pressure A systematic review and meta analysis.

Gonzales JU, Raymond A, Ashley C and Kim Y (2017) Effect of L citrulline supplementation on muscle blood flow during submaximal exercise in older men.

Rashid J, Kumar N and Job KM (2020) Therapeutic potential of citrulline as an arginine supplement.